Juristen: BKR handelt in strijd met privacywet

Woensdag 12 december - Wie zijn dossier bij het Bureau Krediet Registratie wil inzien, krijgt daarvoor onnodige drempels opgeworpen. Daarmee overtreedt die organisatie de privacywet, zeggen juristen tegen de NOS.
Als een bedrijf je persoonsgegevens bewaart, heb je het recht om die informatie gratis in te zien. Maar als je bij het BKR je portemonnee trekt, krijg je sneller en makkelijker inzage dan wanneer je gebruikmaakt van je wettelijke rechten.
Een van de drempels die het BKR opwerpt, is dat antwoord maximaal 28 dagen op zich kan laten wachten. In de praktijk gaat het volgens het BKR om gemiddeld 22 dagen. Maar als je ervoor kiest om je portemonnee te trekken en 5 à 12,50 euro te betalen, gaat de informatievoorziening veel sneller. In de meeste gevallen duurt het dan maar een paar minuten, en in uitzonderingen een paar dagen.
"Dat mag niet", zegt privacyjurist Jeroen Terstegge. "In de wet staat dat je maximaal een maand mag doen over het geven van informatie, maar als het sneller kan, moet je dat doen. Als je betaalt, kan het BKR heel snel een dossier opsporen. Er is geen reden om er langer over te doen als je je beroept op de Europese privacywet."
Daarmee maakt het BKR mensen het onnodig moeilijk om hun gegevens op te vragen, zegt de jurist. "Als je een hypotheek wil aanvragen, heb je natuurlijk geen tijd om een maand te wachten." Daarmee is dit een onnodige drempel, meent hij.
Het BKR stelt in een reactie dat het simpelweg kosten maakt voor de inzagemogelijkheid en dat de betaalde variant is bedoeld om daarin tegemoet te komen. Maar dat is geen geldig argument, zegt Terstegge. "Inzage moet altijd gratis kunnen."
Op de post doen
Een andere drempel die volgens privacyjurist Carla Knoope van ICTRecht onnodig wordt opgeworpen, is dat je voor de gratis inzagemogelijkheid een formulier moet uitprinten, invullen en op de post moet doen. "Van de privacywet moet zo'n verzoek ook op elektronische wijze ingediend kunnen worden", zegt ze.
De betaalde inzage is veel laagdrempeliger: mensen kunnen dan simpelweg inloggen met hun gebruikersnaam en wachtwoord van internetbankieren.
Ook mogen mensen maximaal één keer per jaar gratis hun informatie opvragen. "Dat staat nergens in de wet", zegt Knoope. Bedrijven mogen geld vragen als mensen erg vaak hun informatie opvragen, maar er zijn goede redenen te bedenken om meer dan één keer per jaar inzage te krijgen in je BKR-gegevens. "In de wet staat dat je je inzagerecht met 'redelijke tussenpozen' moet kunnen uitoefenen", zegt Knoope.
Extra betalen
De bedragen die het BKR vraagt voor inzage, verschilt. Als je wil zien welke bedrijven je gegevens allemaal hebben opgevraagd, betaal je 2,50 euro extra. "Maar die informatie moet je op basis van de privacywet kunnen inzien", zegt hoogleraar informatierecht Nico van Eijk van de Universiteit van Amsterdam.
Ook hij vindt de manier waarop BKR omgaat met de inzagemogelijkheid twijfelachtig. "Je zou laagdrempelig toegang moeten hebben tot je eigen kredietinformatie", zegt hij. "Zowel op basis van het privacy- als het consumentenrecht."
Wie inzicht wil in zijn schulden bij het aanvragen van een hypotheek, kan 5 tot 12,50 euro waarschijnlijk nog wel missen. Dat geldt niet voor de klanten van schuldhulpverlener Anne Ferkinghoff van Kredietbank Nederland. Zij staat mensen bij die diep in de schulden zitten.
"Om mensen te helpen, moeten we weten hoeveel schulden ze hebben", zegt ze. "Maar die 5 tot 12 euro hebben ze dan vaak simpelweg niet meer." Daarom maakt Ferkinghoff gebruik van de gratis inzagemogelijkheid. "Dat vertraagt de boel altijd met een maand; ik heb volgens mij nog nooit meegemaakt dat het sneller gebeurde."
Dat is overigens wel een verbetering met de situatie voor de nieuwe Europese privacywet; toen moest voor inzage altijd worden betaald. "Soms moeten we dat nog steeds, als een moratorium wordt aangevraagd", aldus Ferkinghoff. Dat is een situatie die zo spoedeisend is dat iemand zijn huis dreigt te worden uitgezet of het gas wordt afgesloten in de winter.
"We moeten dan binnen een maand actie ondernemen, en de gratis mogelijkheid werkt dan niet", zegt Ferkinghoff. Mensen die nauwelijks nog geld hebben, moeten dan dus toch extra geld uitgeven.
'Uitgebreid getoetst'
In een reactie zegt het BKR zijn werkwijze 'uitgebreid' te hebben getoetst aan wet-en regelgeving. "Als blijkt dat we niet aan de wet voldoen, zullen we dat direct aanpassen", aldus woordvoerder Hans van Zon.
Daarnaast stelt de organisatie dat de mogelijkheid tot inzage onder de kostprijs wordt aangeboden; het zou gaan om een tegemoetkoming. Een inzage kost het BKR 12 euro, zegt Van Zon.